Dostlar size iyi haber: Asgari ücret arttı. Birleşik Krallık'ta hükümet, 21 yaş ve üzeri çalışanların asgari ücretini 1 Nisan 2025’ten itibaren artırılmasına karar verdi. Hükümet, “Ulusal Yaşam Ücreti*” olarak tanımlanan asgari ücreti saat başına 11.44 sterlinden 12.21’e çıkaracağını açıkladı. 18-20 yaşındakiler 10,00, 16-17 yaşındakiler ve çıraklar da 7,55 sterlin asgari ücret alacaklar. Asgari ücrette yaş ayrımı da ayrı bir tartışma konusu. Eşit işe eşit ücret uygulanmalı. Değil mi?
Artışların enflasyon artı refah payı olarak yapıldığı düşünülürse bu rakamın az olduğu anlaşılacaktır... İngiltere’de yaklaşık 5.5 milyon üyeye sahip 48 sendikayı temsil eden Sendikalar Kongresi (TUC), 3 yıl önce yani 2022'de “Kamu sektörü çalışanlarına adil bir oranda zam yapılmasını ve tüm çalışanlara saatlik en az 15 sterlinlik asgari ücret verilmesini” istiyordu. TUC, o tarihte bile işçilerin 2008’den bu yana enflasyon oranının altındaki zamlardan dolayı yaklaşık kişi başı 20 bin sterlinlik gelir kaybı yaşadığını öne sürmüştü. İngiltere Parlamentosu’nun yürüttüğü araştırmalar ise İngiltere’de yaklaşık 11.1 milyon kişinin yoksulluk sınırında yaşadığına işaret ediyordu. 2022-23 yıllarında bu sayıya 500 bini çocuk, 1.3 milyon kişinin daha ekleneceği öngörülmüştü. BM Yoksulluk Raportörü Philip Alston, İngiltere’de yoksulluğu “sistematik” ve “trajik” olarak tanımlıyordu. Sendikaların 2022'de isteği rakamın bile gerisine düşmemizin nedenini işçilerin örgütsüzlüğüne bağlamak yanlış olmaz sanırım.
Eurostat verilerine göre; en yüksek asgari ücrette; Belçika 2.070 euro, Almanya: 2.161 euro, Hollanda: 2.193 euro ve Lüksemburg: 2.637 euro ile ilk sıralarda. Dünyanın 5. büyük ekonomisi Birleşik Krallık ise orta sıralarda. Türkiye de tahmin edeceğiniz gibi son sıralarda.
HAKKINIZI ARAYIN: Birleşik Krallık'taki nüfusu 500 bini bulan ve etnik ekonomi içinde yoğunlaşan bizim toplumda da asgari ücretin güncellenmesi gerekiyor. Ne yazık ki bu konuda karnemiz çok kötü. Toplum üyesi bazı patronların kendi toplumundan çalışanlarına bu yasal zorunluluğu uygulamadıkları ya da uygulasalar bile fazla çalışma ücreti ödemeyerek artı değer yarattıkları ve böylelikle de işçilerine daha az ücret ödedikleri biliniyor. Bu ihlal, vergi dairesi His Majesty's Revenue and Customs (HMRC) tarafından saptandığında 6 yıl geçmişe dayanan soruşturma açılmakta ve her bir çalışan için 20 bin sterline kadar para cezası uygulanmakta.
Çalışanlar çalışma koşullarından memnun değillerse HMRC ya da Danışma, Uzlaştırma ve Tahkim Servisi'ne (Advisory, Conciliation and Arbitration Service - ACAS) telefonla iletişim kurarak haklarını arayabilirler. ACAS devlet tarafından finanse edilen bir kurumdur, parasız hizmet verir. Sizin hiç bir özel bilginizi, isminizi bile sormaz. İstenirse sizin adınıza işveren ile görüşür, arabuluculuk da yapar. ACAS bu görüşmede sizin istemediğiniz hiç bir bilgiyi işverenle paylaşmaz. Arabuluculuktan pozitif bir sonuç çıkmazsa ve siz isterseniz İş Mahkemesi'ne (Employment Tribunal - ET) gitmek konusunda bilgi ve yönlendirme de yapar.
ET; İş kanunu ile ilgili uyuşmazlıklara bakan bağımsız bir mahkemedir. Sadece mevcut probleme çözüm bulmaya çalışır, kaçak mı çalışıyor, bir sosyal yardım mı alıyor gibi konularla ilgilenmez. ET’de görülen davaları genellikle işçiler kazanır ve işveren, işçiye tazminat ödemek zorunda kalır. İşçi kaybederse, işverenin masraflarını karşılamak için mahkemeye az bir miktar katkı payı ödemesi (Olmayabilir de) gerekebilir. ACAS, aynı zamanda işverenlere de bilgi ve tavsiyelede bulunur. İşinizle ilgili herhangi bir yasal konuda da ACAS'ı arayıp tavsiye alabilirsiniz. Unutmayın ACAS parasız bir hizmet sunar. Aşağıdaki linklere göz atmanızda yarar var.
https://www.acas.org.uk/advice
https://www.gov.uk/courts-tribunals/employment-tribunal
TEMEL GELİR GÜVENCESİ: Günümüzde asgari ücret kavramı artık yetersiz kalmıştır. "Adil ücret"le (kadın ya da göçmen emeği gibi) düşük ücret katagorisine karşı mücadele edilmektedir. Ayrıca salgın, yapay zeka ve robotların iş yaşamına girmesi ve ekonomik krizler işçilerin en korunaksız sınıf olduğunu gösterdi. Dünyanın her yerinde Evrensel "Temel Gelir Güvencesi" (TGG) talepleri giderek artıyor. Güvencesizliğin hiç olmadığı kadar arttığı (ve daha da artacağı) bu yeni süreçte işçilerin bir insanlık hakkı olarak gelir güvencesine sahip olmaları gerektiği savunuluyor.
TGG; artan yoksulluğa, gelir bölüşümü adaletsizliğine ve açlığa karşı emekçişerin halklarını korumanın yanı sıra insanların hayatlarını iyileştirmek, kendilerine nitelikli zaman bırakmak, onları güçlendirmek ve geleceğe daha umutla bakabilmelerini sağlayabilmek için de kullanılabilecek bir kavram olarak görülüyor. Asgari ücreti tartışırken çıtayı TGG'ye yükseltmek hepimizin görevi olmalı diye düşünüyorum.
__________________
* Ulusal Yaşam Ücreti, Ulusal Asgari Ücretten daha yüksektir - çalışanlar 21 yaş ve üzeriyse bunu alırlar. İşletmenin küçük olması önemli değildir, yine de doğru asgari ücreti ödemek zorundadırlar.
