Özellikle son zamanlarda bazı siyasiler bilinçli veya bilinçsiz işveren kesimine hoş görünmek için kamu maaşlarını ve asgari ücreti dolar bazında mukayese ederek asgari ücreti olması gerekenden fazla olduğunu iddia veya ima ederek çalışanların gerçek alım gücünü görmezden gelmektedirler.
Bu şekilde davranıp ekonomi nosyonu olmayan siyasilerin kötü niyetli oldukları iddiasında bulunamaz. Ancak kendisine ekonomist diyen devlet büyüklerinin bu şekilde söylemde bulunması kabul edilemez olup maksatlı olarak işverenin lehine çalışanın ise aleyhine gerçekleri saptırma şeklinde yorumlanabilir.
Ekonomistlerin çok iyi bildiği gibi; çalışanların alım gücündeki gerçek değişim GSMH ve/veya TÜFE deflatörü ile ölçülür. Özellikle TL’nin değerlendiği, yabancı paraların ise TL karşısında değer kaybettiği son dönemlerde asgari ücretin dolar veya euro bazında mukayese edilmesi olması gerekenden daha fazla ancak KKTC piyasasında alım gücü azalan döviz miktarı ortaya koyacağından asgari ücretlinin ve çalışanın alım gücünü abartılı gösterecektir.
Özellikle son dönemde döviz kuru ‘Satın Alma Gücü Paritesi’ne göre hareket etmediği için enflasyon oranına paralel TL değer kaybetmediğinden TL Döviz karşısında değerlenmekte, döviz ise TL karşısında değer yitirmektedir. Dolayısıyla, KKTC piyasası Güney Kıbrıs için giderek pahalı hale gelirken, Kıbrıs Türkleri için ise iç piyasa pahalılaşmakta ve Güney Kıbrıs piyasası nispeten cazip ve istikrarlı hale gelmektedir. Sonuç olarak, Güneyden KKTC’ye alışverişe gelenler azalırken Kıbrıs Türkleri de Güney Kıbrıs’a akın etmeye başlamıştır. Gelin bu durumu rakamlarla aşağıdaki gibi açıklayalım.
|
TL BAZINDA KKTC ALIM GÜNCÜNDEKİ DEĞİŞİM
Açıklama: 2021 Kasım’ında 100 TL’lik alım gücünü muhafaza etmek için 2024 Kasım’ında 623 TL’ye sahip olmanız gerekiyor. |
|
DOLAR BAZINDA KKTC ALIM GÜNCÜNDEKİ DEĞİŞİM 2021 Kasım nominal TL : 100 2021 30 Kasım Ortalama Dolar Kuru : 12.70 Dolar Karşılığı : 7.87 (100/12.7) 2024 Kasım Nominal TL : 623 2024 30 Kasım Ortalama Dolar Kuru :34.69 Dolar Karşılığı: 17.95 (623/34.69) Kaynak: https://www.kktcmerkezbankasi.org/tr/veriler/doviz_kurlari/kur_sorgulama Açıklama: KKTC piyasası için 2021 kasımda 7.87 $’lik reel alım gücüne ulaşmak için 2024 Kasımında 17.95 $’la sahip olmanız gerekmektedir. Bu da $’da % 120 alım gücünde değer kaybı, TL’nin ise $ karşısında aynı oranda değerlenmesi demektir. |
|
EURO BAZINDA KKTC ALIM GÜNCÜNDEKİ DEĞİŞİM 2021 Kasım nominal TL : 100 2021 30 Kasım Ortalama EURO Kuru : 9.32960 EURO Karşılığı : 10.718 (100/9.32960) 2024 Kasım Nominal TL : 623 2024 30 Kasım Ortalama EURO Kuru : 36.66810 EURO Karşılığı: 17 (623/36.66810) Kaynak: https://www.kktcmerkezbankasi.org/tr/veriler/doviz_kurlari/kur_sorgulama Açıklama: KKTC piyasası için 2021 kasımda 10.718 Euroluk reel alım gücüne ulaşmak için 2024 Kasım’ında 17 Euroya sahip olmanız gerekmektedir. Bu da Euroda %58 alım gücünde değer kaybı, TL’nin ise Euro karşısında aynı oranda değerlenmesi demektir. |
Sonuç olarak; TL’nin aşırı değerlendiği dönemde bazı siyasilerin asgari ücreti döviz bazlı mukayese ederek maaşları abartılı göstermeye çalışmakla hem ekonomi nosyonu açısından kifayetsiz olduklarını hem de çalışanların menfaatlerini hiçe saydıklarını dellal etmektedirler.
