Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (KTMMOB) bağlı Ziraat Mühendisleri Odası, yaş sebze ve meyve üretimindeki plansızlık ile Hal Yasası’nın uygulanmamasını sert bir dille eleştirdi. Başkan Erkut Uluçam’ın imzasıyla yapılan açıklamada, üretim ve ithalatın kayıt altına alınamamasının üreticiyi ve tüketiciyi mağdur ettiği vurgulandı.
“Hal Yasası Hâlâ Tüzük Bekliyor”
Açıklamada, Hal Yasası’nın Meclis’ten geçmesinin üzerinden 20 ay geçmesine rağmen, yasanın tüzüklerinin hâlâ yapılmadığına dikkat çekildi. Başkan Uluçam, bu durumu eleştirerek, “Tüzükler neden yapılmadı? Yetkililer açıklamalı. Üretim ve ithalatın kayıt altına alınmaması, yalnızca aracıların ceplerini dolduruyor” ifadelerini kullandı.
Üretici ve Tüketici Mağdur, Aracılar Kazançlı
Uluçam, market fiyatları ve üretici gelirleri arasındaki uçurumun üreticiyi zor durumda bıraktığını belirtti. Bir üreticinin domates ve patatesi tüccara 55 TL’den sattığını, ancak markette bu ürünlerin fiyatının 110 TL’ye kadar çıktığını söyledi. Ayrıca, üreticinin elektrik, su, gübre ve işçilik gibi maliyetlerle ayakta kalmaya çalışırken, alacaklarını aylardır tahsil edemediğini dile getirdi.
“Üretici şikâyetçi, tüketici market fiyatlarından memnun değil, ama kimse muhatap bulamıyor. Bu işten zararlı çıkan üretici ve tüketici, kazançlı çıkan ise aracılar ve marketler.”
Elektrik Fiyatları Üretimi Vuruyor
Sebze ve meyve üretiminde elektrik maliyetinin en büyük gider kalemi olduğunu ifade eden Uluçam, Temmuz 2023’ten bu yana elektrik fiyatlarına yapılan %123’lük zammın üretimi ciddi şekilde etkilediğini vurguladı. Türkiye’de tarımsal elektrik birim fiyatının 3,34 TL olduğunu, KKTC’de ise bu rakamın 8,87 TL’ye ulaştığını belirterek, “Üreticimiz, Türkiye’deki üreticiden 2,65 kat daha fazla elektrik maliyeti ödüyor” dedi.
“Üreticinin, ürün hasat edilmeden elektrik faturasını ödemesi gerekiyor. Ancak ürünün parası tüccardan aylar sonra alınıyor. Bu süreçte üreticinin borcu faizle büyüyor. Bu şartlarda üretim nasıl sürdürülebilir?”
“Elma İthalatı Örneği Plansızlığın Göstergesi”
Açıklamada, yıl boyunca ithalatı serbest olan elmanın, üreticiden 10-12 TL’ye alınmasına rağmen markette 80 TL’ye satıldığına dikkat çekilerek, Hal Yasası’nın %16 kar marjı düzenlemesi uygulanmadığı için fiyatların yükseldiği ifade edildi.
“Sübvansiyon Olmazsa Üretim Azalacak”
Tarımsal elektriğin sübvanse edilmemesi durumunda üretimde ciddi bir azalma yaşanacağına dikkat çeken Ziraat Mühendisleri Odası, yetkililere çağrıda bulunarak, üreticinin maliyetlerinin düşürülmesi ve tüketici fiyatlarının makul seviyelere indirilmesi için gerekli adımların atılmasını istedi.
Başkan Uluçam, açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
“Doğru politikalarla üretim planlaması yapılmazsa, hem üreticimiz hem de tüketicimiz daha büyük zorluklarla karşı karşıya kalacaktır. Hal Yasası’nın uygulanması ve elektrik maliyetlerinin düşürülmesi acil bir ihtiyaçtır.”
Girne halkı ve tarım sektörü için sürdürülebilir bir çözüm talep eden Oda, yetkililerin bu sorunlara bir an önce eğilmesi gerektiğini vurguladı.
